Zieleplaats Osterkopf

Oneindigheid

De berg is gespaard gebleven van sparrenplantages. De waarde van het unieke hooggelegen heidelandschap werd op tijd onderkend en de 708 meter hoge top werd aangewezen als natuurreservaat. Het is aan deze vooruitziende blik te danken dat ik vanmiddag een onverharde weg omhoog kan lopen, het smalle dal uit en een uitgestrekte vlakte in. Vandaag verheft de Osterkopf zich helder en open boven de Upland gemeente Usseln.
Een rood-witte barrière markeert het begin van het natuurreservaat. Nadat ik die gepasseerd ben, verandert het gevoel van lopen. Het voelt alsof ik over een diep, zacht, verend tapijt loop. Mos en gras kussen het pad, omzoomd met heide die de hele heuveltop bedekt. Het groene pad leidt naar twee pijnbomen die als schildwachten rechts en Die Linke uitsteken en recht en hoog zijn, wat hier zeldzaam is. Een constante en sterke westenwind blaast de bomen en struiken, die als enkelingen over het Heid verspreid staan. Hij houdt ze laag, buigt en breekt ze. De takken draaien en kronkelen onder zijn duim en creëren sculpturen die doen denken aan abstracte kunst, eigenaardige personages, soms mythische wezens. De wind als boombeeldhouwer.
Een gevolg van de constante wind is dat de gemiddelde jaartemperatuur slechts zes graden Celsius is, een waarde die vergelijkbaar is met de Scandinavische toendra. De indruk van Scandinavisch exotisme wordt ook gewekt door de schaarse vegetatie, de onvolgroeide dennen en de aanwezigheid van de alpine lycopod, die groeit in gebieden die gedurende lange perioden bedekt zijn met sneeuw - 100 dagen per jaar op het Osterkopf.
Er is niet echt een top op dit plateau, maar er is wel een punt dat wordt gemarkeerd door een windwijzer in plaats van een kruis op de top. Het toont de Waldeck ster, ooit het symbool van de Grafschaft met dezelfde naam. Ik kan veel zien van het gebied dat nu bij Hessen hoort. Maar het vrije uitzicht van 360 graden gaat veel verder. Ik heb het gevoel dat ik aan de rand van de zee sta, verheven als op een dijk, uitkijkend over een eindeloos landschap van golven die vervagen in de blauwblauwe horizon. Ik houd van deze uitgestrektheid omdat mijn hoofd helderder is en mijn gedachten vrijer stromen. Tegelijkertijd denk ik: ik zou mezelf ook kunnen verliezen in dit oneindige uitzicht, oplossen, wegvliegen. Ik besef dat ik zowel vleugels als wortels nodig heb in mijn leven.
Het is passend dat ik vanaf mijn uitkijkpunt een andere plek van de ziel kan zien aan de andere kant van het dal, de steengroeve Hengböhl. Het is alsof de twee plaatsen met elkaar communiceren. Hier het opene, daar het geslotene; hier de weidsheid, daar de geborgenheid; hier het luchtige, daar het aardse. Hun kwaliteiten vullen elkaar aan.
Historici hebben ontdekt dat er ooit landbouw werd bedreven tot op het hoogste plateau. Sinds de 17e eeuw boerden hier ook Amish en Mennonieten, twee religieuze gemeenschappen die zich oriënteerden op vroegchristelijke gebruiken. Tijdens de Reformatie vluchtten ze eerst van Zwitserland naar de Elzas en vanaf 1650 van daaruit naar het Waldeck Land. Ze werden vervolgd omdat ze de volwassendoop en geweldloosheid praktiseerden. Maar bovenal stelden ze het gezag van de Heilige Schrift boven alle kerkelijke en wereldlijke autoriteiten. Deze anarchisten van God werden gehaat en gedood door machtsgeobsedeerde vorsten, maar gewaardeerd en het hof gemaakt door de weinige tolerante heersers, die zich ook bewust waren van hun ijver en boerenvaardigheden. Er wordt gezegd dat ze zich ook rond het Osterkopf vestigden en Upland tot bloei brachten.
Toen de heerschappij van Waldeck weer dogmatischer werd en het krap werd voor de Amish, trokken ze weer verder. Velen emigreerden naar Amerika, op zoek naar de ruimte die ze nodig hadden om hun geloof te cultiveren. Maar sommigen bleven ook. Hun sporen zijn vandaag de dag nog steeds bewaard in Usseln familie- en huisnamen.

Auteur: Michael Gleich