Sinds de kolonisatie van het Sauerland is het bos op verschillende manieren gebruikt. Tot ongeveer 200 jaar geleden bestonden de bossen van Sauerland voornamelijk uit Buchenwald. Het hout werd gebruikt om huizen te bouwen, als brandhout, om houtskool van te maken en om huishoudelijke artikelen van te maken.
Een ander wijdverbreid gebruik van het bos was het hoeden van vee. Runderen, geiten, schapen en ezels werden door de plaatselijke herders het bos in gedreven om gevoederd te worden. In de herfst werden de varkens vetgemest met eikels en beukennootjes. Alleen in de winter werden de dieren in de schuur gehouden.
Om strooisel voor het vee en mest voor de velden te verkrijgen, werden op grote schaal bladeren uit het bos verzameld en plaggen in de vorm van gras en bosgrond gemaaid. Door de voortdurende verwijdering van voedingsstoffen verarmde de bosgrond steeds meer.
Door eeuwenlang overmatig gebruik van het bos was rond 1800 nog maar 1/3 van het Sauerland bebost. In plaats van de vroeger gesloten bossen werden grote delen van het landschap gekenmerkt door heide en grassteppen met verspreide bomen en struiken. De resterende bossen waren hakhoutbossen of overjarige, schrale bosjes met grote bomen met brede kronen.
Om de vernietiging van de bossen tegen te gaan, werden aan het begin van de 19e eeuw verschillende verordeningen ingevoerd om de bossen te beschermen. Het hoeden van vee en het verwijderen van bladafval werd verboden. Om het tekort aan hout tegen te gaan, werden grote stukken Heid herbebost met de uitheemse maar weinig veeleisende spar. Het tijdperk van de gereguleerde bosbouw begon. Pas sinds die tijd is er een strikte scheiding tussen land- en bosbouwgebieden.
De schaarse beukenbossen op de hellingen van de Borberg vormen een schril contrast met het vaak somber ogende sparrenbos. Ze komen overeen met de natuurlijke vegetatie voordat het Sauerland werd gekoloniseerd.
Het verslag van een tijdgetuige
Johann Nepomuk von Schwerz beschrijft het district Brilon enigszins pathetisch maar indrukwekkend aan het begin van de 19e eeuw als volgt:"...Als de landbouwgrond of het privébezit ver weg is, dan zijn de gemeenschappelijke weiden dat nog meer. De koeien... moeten elke dag een reis van 2 tot 3 uur maken naar een bebost gebied dat bestemd is om te Weiden. s Avonds keren ze terug naar huis, na in totaal 5 tot 6 uur te hebben gereisd. ...Zonder overdrijving kan ik getuigen dat er hier mensen zijn, net als in Altenbüren, die 6 koeien houden, en als ze er geen geit bij hebben, moeten ze de melk kopen ...voor hun ontbijt." VON SCHWERZ (1836, P.26)